Proizvodi od grožđa i vina u BiH

Ne postoje zvanični podaci/statistički podaci o broju i veličini poljoprivrednih imanja koja se bave proizvodnjom grožđa u BiH, međutim izvršena je procjena zasnovana na podacima koje je pripremila Agencija za statistiku. Procjenjuje se da je broj poljoprivrednih imanja – proizvođača grožđa prvenstveno za proizvodnju vina – oko 11.000, od čega je većina manjih proizvođača za sopstvene potrebe i lokalno tržište sa promjenjivim cijenama.

Površina koja se koristi za proizvodnju grožđa u BiH se od 2005.  godine stalno povećava, i od 2.100 ha je narasla na 3.240 ha u 2011. godini. U istom periodu, prinosi su porasli sa procijenjenih 5.000 kg grožđa po hektaru u 2005. na (najmanje) 7.000 kg po ha u 2011. (po procjeni). Ovakav trend se odražava u udvostručаvanju proizvodnje grožđa sa 10 miliona kg u 2005. na skoro 23 miliona kg u 2011. godini.

Pod vinskim grožđem u Federaciji BiH od 2.657 ha i ostvarenoj proizvodnji vinskog grožđa u 2016. godini od 24.150 tona, prosječan prinos grožđa je 9,1 t/ha, od kojih je proizvedeno oko 14.500.000 litara vina.

U Republici Srpskoj, vinogradi sa vinskim sortama grožđa zauzimaju oko 600 ha, na kojima se proizvede oko 5.500 t grožđa i oko 3.240.000 l vina.

Najviše se proizvodi bijelo vino, oko 55 %, a crveno vino sa preostalih 45 %. Roze vina su zastupljena u veoma malim količinama. Ovakva podjela je ujednačena posljednjih pet godina. Analize pokazuju da je proizvodnja vina primarno fokusirana na visoko-kvalitetne kategorije vina, i to najviše autohtone sorte kao što su Žilavka (bijelo) i Blatina (crveno). Ove sorte su idealne za uzgajanje u lokalnim geografskim i klimatskim uvjetima, po lokalnoj uzgojnoj tradiciji i dio su kulturnog nasljeđa.

Također, u vinogradima krupnijih proizvođača podignuti su i zasadi drugih poznatih sorti kao što su: Vranac, Cabernet Sauvignon, Merlot, Shiraz (crveno) i Chardonnay i Sauvignon Blanc (bijelo).

Kako je opredjeljenje vinara da proizvode visoko kvalitetna vina, oni kontinuirano rade na poboljšanju kvalitete angažirajući stručnjake za proizvodnju grožđa i vina, te uvođenjem HACCP i ISO standarda. Iako su ovakvi standardi relativno skupi, naročito za manje proizvođače,  sve registrirane vinarije su uvele standarde, uključujući i one manjih kapaciteta.

Iako se domaće tržište vina posljednjih godina poboljšavalo, ipak je potrošnja vina po glavi stanovnika i dalje niska u odnosu na EU. Potrošnja po glavi stanovnika u BiH je u 2002. godini iznosila samo 2 litra vina, dok je u 2010. godini više nego udvostručena i iznosila je 5,4 litara.

Dostignuti nivo izvoza vina iz BIH je u visini od oko 7 miliona KM, a najznačajnije je tržište Hrvatske, a zatim Srbije i SR Njemačke. Vrijednost uvoza vina višestruko nadmašuje izvoz i dostiže nivo od 30 miliona KM. Najviše se uvozi iz Srbije, Crne Gore, Hrvatske i Slovenije.

Zakonodavstvo

U Bosni i Hercegovini su na snazi tri Zakona koja reguliraju ovu oblast:

- Zakon o vinu, rakiji i drugim proizvodima od grožđa i vina („Službeni glasnik BiH“,  broj 25/08)

- Zakon o vinu Republike Srpske („Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 80/15)

- Zakon o vinu Federacije BiH ("Službene novine Federacije BiH", broj 55/12)